حق العمل کاری

حق العمل کاری گمرک چیست و ترخیص کار کیست؟

تعریف کارگزار گمرک که به آن حق العمل کار گمرک نیز اطلاق می‌گردد، به نوعی برگرفته از تعریف حق العمل کار در قانون تجارت است و در امور گمرکی به شخصی اطلاق می‌شود كه تشريفات گمرکی كالای متعلق به اشخاص ديگر را به وكالت از طرف آنان انجام می‌دهد. حدود اختيارات وكيل بايد به تفكيک در وكالتنامه رسمی كه توسط موكل در فرم نمونه ارائه شده توسط گمرک ايران تنظيم می‌شود، مشخص گردد. حق العمل کار یا کارگزار گمرک بايد پروانه مخصوص از گمرک ايران بگیرد كه اين پروانه برای ترخيص كالا از كليه گمرک‌های كشور معتبر است.

خصصی حمل و نقل در تجارت به حساب می‌آیند، که شباهت‌ها و تفاوت‌های بسیاری با یکدیگر دارند. بارنامه سندی است دال بر عقد قرارداد حمل که حمل‌ کننده پس از دریافت کالا برای حمل آن از یک نقطه (مبدا) به نقطه دیگر (مقصد) با وسیله حمل مورد توافق (کشتی، قطار، کامیون، هواپیما یا ترکیبی) در مقابل کرایه مشخصی صادر می‌نماید.

حق العمل کار کیست ؟

ماده ۳۵۷ قانون تجارت تعریف خوبی از حق العمل کار به شرح زیر ارائه کرده است:

حق العمل کار به کسی گفته می شود که به نام خود ولی به حساب و دستور شخصی دیگر (آمر) معامله می‌کند و بابت انجام این کار حق الزحمه خود (حق العمل) را دریافت می‌کند.

تفاوت حق العمل کار گمرک با ترخیص کار

یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های حق العمل کار با ترخیص کار، موضوعات مربوط به مجوزها و پروانه کاری است. حق العمل کار رسمی گمرک این اختیار را دارد که به نمایندگی از یک شرکت یا یک شخص، مراحل ترخیص را انجام دهد و در قبال آن هزینه دریافت کند. اما ترخیص کار با توجه به وکالتی که از طرف صاحب کالا دارد، قادر به انجام تمام مراحل ترخیص کالا است. به بیان دیگر ترخیص کار نماینده صاحب کالا محسوب می‌شود و می‌تواند تمامی کارها را در غیاب او انجام دهد. این قضیه در مورد حق العمل کار گمرک متفاوت است. در واقع حق العمل کار گمرک از طرف صاحب کالا وکالتی ندارد و فقط کارهای مربوط به ترخیص را انجام می‌دهد.

یکی دیگر از تفاوت‌های ترخیص کار با حق العمل کار این است که ترخیص کار هیچ مسئولیتی در قبال بدهی و اقدامات صاحب کالا ندارد ولی حق العمل کار گمرک نماینده غیر مستقیم صاحب کالا است و مسئولیت‌های مربوطه را بر عهده‌ دارد.

نحوه اظهار گمرکی توسط حق العمل کار گمرکی

نحوه اظهار گمرکی برای اشخاص حقیقی و حقوقی در شرایطی که با حق العمل کار گمرکی قرارداد داشته باشند، به این صورت است که در قسمت صاحب کالا (باکس شماره ۱ پیش نویس اظهار) مشخصات شخص صاحب کالا و در قسمت حق العملکار (باکس شماره ۸ پیش نویس اظهار) مشخصات حق العمل کار و در قسمت اظهار کننده (باکس شماره ۱۴ پیش نویس اظهار) مشخصات حق العمل کار یا نماینده حق العمل کار که وکالت رسمی از وی دارد، درج شود.

واضح است برای این امر از ابتدا تمامی اشخاص مذکور باید با مراجعه به گمرک و انجام کدینگ و دریافت یوزر و پسورد ای پی ال در سامانه گمرک ثبت شده باشند. در این صورت با وارد کردن کد ملی اشخاص فوق در باکس‌های مربوطه در زمان اظهار اطلاعات به صورت خود کار در باکس مربوطه می‌نشیند.

نحوه کدینگ حق العمل کار

نحوه کدینگ و دریافت یوزر و پسورد ای پی ال برای تمامی اشخاص اعم از صاحب کالا و حق العمل کار یا نمایندگان آنها به این صورت است که ضمن همراه داشتن اصل تمامی اسناد شناسایی و مجوز خود اعم از کارت بازرگانی یا کارت حق العملکاری و کلیه مدارک مثبته شرکتی برای اشخاص حقوقی اعم از روزنامه رسمی و کد اقتصادی و آگهی تغییرات و…، با مراجعه به قسمت احراز هویت، باید فرم مخصوصی که از خود گمرک تهیه می‌کنند را پر کنند.

پس از بررسی اسناد توسط مسئول احراز هویت و درج اطلاعات وی در سامانه احراز گمرک ایران توسط متصدی مربوطه و ثبت در دبیرخانه گمرک، کدینگ گردیده و یوزر و پسورد به شخص مورد نظر تحویل داده می‌شود. پس از آن در تمامی گمرکات کشور می‌تواند تمامی عملیات‌های سیستمی و اجرایی گمرکی را انجام دهد.

اشخاص حق العمل کار یا کارگزار گمرکی در صورت ثبت شرکت و درخواست کتبی از گمرک ایران و گمرک محل اجرایی خود می‌توانند ضمن ارائه اسناد مثبته شرکت خود به بخش بازرسی گمرک محل سکونت خود، درخواست تغییر وضعیت کارت کارگزاری از شخص حقیقی به شخص حقوقی بدهند.

واضح است این افراد برای این منظور نیازمند ارائه مفاصاحساب مالیاتی و گواهی سوء پیشینه به عنوان ضمایم مدارک خود به گمرک هستند. شایان ذکر است که مسئولیت و عواقب ناشی از اظهار اشتباه پس از تایید نهایی اظهارنامه بر عهده حق العملکار و شخص اظهار کننده است.

تخلفات حق العمل کار گمرکی

در مواردی كه كارگزار گمركی يا كارمند ترخيص مربوطه به هنگام انجام تشريفات گمركی به عمد اظهارنامه‌ای خلاف واقع كه متضمن زيان مالی دولت باشد تنظيم نمايد، تخلف او به پيشنهاد گمرک ايران در كميسيون رسيدگی به تخلفات كه مركب از اشخاص ذيل است، رسيدگی می‌شود:

الف – نماينده وزارت صنعت، معدن و تجارت

ب – نماينده اتحاديه كارگزاران گمركي با معرفي اتاق بازرگانی و صنايع و معادن ايران (در صورت نبود اتحاديه، نماينده اتاق) و حسب مورد نماينده اتاق تعاون ايران در پرونده‌های مربوط به بخش تعاون.

پ – نماينده گمرک ايران (سرپرست كميسيون)

اين كميسيون با دعوت از كارگزار گمركی مربوطه به موضوع رسيدگی می‌كند. درصورت اثبات عمدی بودن تخلف، پروانه كارگزار گمركی يا كارت وی را متناسب با ميزان و تعداد تخلف، تعليق يا به طور دائم باطل و مراتب را به طور كتبی به وی و گمرک‌ها اعلام می‌نمايد.

چنانچه حق العمل کار گمركی يا كارمند ترخيص در ارتكاب عمل قاچاق گمركی دخالت داشته باشد، علاوه بر اجرای مقررات بالا، مشمول مجازات مقرر در قوانين قاچاق می‌شود. اگرعمل خلاف وی مستلزم مجازات‌های ديگر باشد، طبق مقررات مربوطه عمل می‌گردد و كميسيون و دبيرخانه آن در گمرک ايران تشكيل می‌شود.

نکته‌ای که باید به آن توجه نمود این است که تعليق يا ابطال پروانه، مانع انجام تشريفات گمركی اظهارنامه‌هايی كه قبل از آن تسليم شده نيست.

همچنین توجه به این موضوع هم مهم است، که هرگاه كارگزار گمركی متخلف از اشخاص حقوقی باشد، هم شامل شخص حقوقی مزبور و هم شامل كسانی كه در آن شخصيت حقوقی حق امضاء دارند و اظهارنامه خلاف را امضاء كرده‌اند و يا در آن اقدام خلاف مداخله داشته‌اند می‌شود.

هرگاه كارگزار گمركی مزبور از اشخاص حقيقی باشد، در مدت ممنوعيت نمی‌تواند به عنوان شخصی كه دارای امضا در يک شخصيت حقوقی كارگزار گمركی است در امور كارگزار گمركی فعاليت نمايد.